The Esperanto Teacher: A Simple Course for Non-Grammarians Part 12

mono : money. monto : mountain.

monujo : purse. ganto : glove.

juneco : youth. opinio : opinion.

reto : net. vocxo : voice.

ideo : idea. prezid- : preside.

gajno : gain. alpren- : adopt.

tauxg- : be fit, suitable. stranga : strange, curious.

fart- : be, fare (as to health). komprenebla : understandable.

subita : sudden.

"Ie." Kie estas la knaboj? Kien vi iris? Mi restas tie cxi. Li perdis sian monujon ie en la urbo, sed kie li perdis gxin, li ne scias. Mi volonte el tie venis tien cxi. Li petis sxin, ke sxi diru al li, de kie si venas. [Footnote: See note in Lesson 17.] Por la juneco cxie staras retoj. Cxie estas floroj, kaj nenie oni povas trovi pli belajn.

"Iel." Kiel bela! Cxu mi tauxgas kiel regxo? Tiel finigxis la felicxa tago. Ili brilis kiel diamantoj. Kiel vi fartas? Iel li malkomprenis min. Mia edzino pensis tiel same, kiel mi. Mi neniel povas kompreni, kion vi diras. Tre stranga kaj neniel komprenebla! Mi elektis lin kiel prezidanto. Mi elektis lin kiel prezidanton.

"Ies." Kies ganto tiu cxi estas? Mi neniam alprenas ties opinion. Subite sxi ekauxdis ies fortan malagrablan vocxon. Cxies ideo estas diversa.

Bona amiko, sen kies helpo li neniam ekvidus tiun cxi landon. Ies perdo ne estas cxiam ies gajno. Ies perdo estas ofte nenies gajno.

VOCABULARY 20B.

ornamo : ornament. hxino : Chinese.

pupilo : pupil (of eye). decido : decision.

centimo : centime. ced- : give up, yield, cede.

forto : strength, power. forlas- : forsake, leave.

nesto : nest. prudenta : reasonable, prudent.

Fortuno : fortune. firma : firm, stable.

funto : pound (weight or money). sterlinga : sterling.

lango : tongue. kontraux : against, opposite.

gusto : taste. pro : for, owing to.

okulo : eye.

"Io." Mi sentas, ke io okazas. Neniam mi ion al vi donis. Mi volas fari al vi ion bonan. Kio tio cxi estas? Kia ornamo tiu cxi estas? Kion mi vidas? Tio cxi estas cxio, pri kio mi parolis. Mi nenion cedos al vi.

Nenion faru kontraux la patrino. Antaux cxio estu fidela al vi mem. Sxi eksentis ion tian, kion sxi mem komence ne povas kompreni.

"Iom." Sxi parolis iom kolere. La pupiloj de la okuloj iom post iom malgrandigxis. Kiu estas tiom senprudenta, ke li povas gxin kredi? Kiom da mono vi havas? Mi havas neniom. Donu al mi tiom da akvo, kiom da vino.

"Iu." Iu venas; kiu gxi estas? Cxu iu kuragxus tion fari? Cxiu p.e.n.i.s sin savi, kiel li povis. Lingvo, en kiu neniu nin komprenos. Neniu el ili povis savi la dronanton. Li al neniu helpis iam ecx per unu centimo. Ni iros cxiuj kune. Mi konas neniun en tiu urbo. Tio cxi estas super cxiuj homaj fortoj.

20C.

Oni petis lin atendi iom kun lia forveturo. Tiuj cxi nestoj ofte estas pli grandaj, ol la dometoj de la tieaj h.o.m.oj. Li forveturis kun firma decido forlasi por cxiam tiun cxi sendankan landon. Se iu tion vidus, li malbenus la Fortunon. Mi donus cent funtojn sterlingajn, se bova lango povus havi por mi tian bonan guston kiel por vi. Kioma

LESSON 21.

Suffixes -eg-, -et-.

The suffixes "-eg-" and "-et-" are opposites; "-eg-" denotes a great size or degree, and "-et-" a small size or degree, of that which the word signifies, as "domo", a house, "domego", a mansion, "dometo", a cottage; "sxnuro", a cord, "sxnurego", a rope, "sxnureto", a string; "monto", a mountain, "montego", a huge mountain, "monteto", a hill; "ami", to love, "amegi", to idolise, "ameti", to have a liking for; "ridi", to laugh, "ridegi", to shout with laughter, to guffaw, "rideti", to smile.

"-eg-" and "-et-" denote a greater or smaller size or degree than is expressed by "very large" or "very small". The adjective "ega" means "enormous, huge", and "eta" means "tiny".

VOCABULARY.

arbaro : a wood. somero : summer.

bruo : noise. kampo : field.

kalesxo : carriage. piedego : paw.

korto : courtyard. forir- : go away.

piedo : foot. murmur- : murmur.

teruro : terror. varma : warm.

militistaro : army. densa : dense.

serio : series.

En varmega tago mi amas promeni en arbaro. Kun bruo oni malfermis la pordegon, kaj la kalesxo enveturis en la korton. Tio cxi estas jam ne simpla pluvo, sed pluvego. Grandega hundo metis sur min sian antauxan piedegon, kaj mi de teruro ne sciis, kion fari. Antaux nia militistaro staris granda serio da pafilegoj. En tiu nokto blovis terura ventego.

Kun plezurego. Li deziregis denove foriri.

Tuj post la hejto la forno estis varmega, post unu horo gxi estis nur varma, post du horoj gxi estis nur iom varmeta, kaj post tri horoj gxi estis jam tute malvarma. Mi acxetis por la infanoj tableton kaj kelke da segxetoj. En nia lando sin ne trovas montoj, sed nur montetoj. En somero ni trovas malvarmeton en densaj arbaroj. Li sidas apud la tablo kaj dormetas. Mallargxa vojeto kondukas tra tiu cxi kampo al nia domo. Sur lia vizagxo mi vidis gxojan rideton. Antaux la virino aperis malgranda, beleta hundo. Pardonu, li murmuretis.

LESSON 22.

Suffix -il-.

The suffix "-il-" denotes the "instrument" by means of which something is done, as "razi", to shave, "razilo", a razor; "rigli", to bolt, "riglilo", a bolt; "butero", b.u.t.ter, "buterilo", a churn; "kuraci", to treat (as a doctor), "kuracilo", a medicine.

VOCABULARY.

viando : meat, flesh. komb- : comb.

posxo : pocket. sxtop- : stop up.

korko : cork (substance). sxlos- : lock.

argxento : silver. glit- : glide, slide.

telero : plate. direkt- : direct, steer.

sano : health. difekt- : damage.

butero : b.u.t.ter. montr- : show.

hak- : chop, hew. pes- : weigh something.

seg- : saw. tir- : draw, pull.

fos- : dig. vetur- : drive (in a vehicle).

kudr- : sew. frosta : frosty.

tond- : clip, shear. magneta : magnetic.

Per hakilo ni hakas, per segilo ni segas, per fosilo ni fosas, per kudrilo ni kudras, per tondilo ni tondas. La trancxilo estis tiel malakra, ke mi ne povis trancxi per gxi la viandon, kaj mi devis uzi mian posxan trancxilon. Cxu vi havas korktirilon, por malsxtopi la botelon? Mi volis sxlosi la pordon, sed mi perdis la sxlosilon. Sxi kombas al si la harojn per argxenta kombilo. En somero ni veturas per diversaj veturiloj, kaj en vintro per glitveturilo. Hodiaux estas bela frosta vetero; tial mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti. La direktilisto de "Pinta" difektis la direktilon. La magneta montrilo. La unua montrilo en la plej multaj malsanoj estas la lango. Li metis gxin sur la teleron de pesilo.

LESSON 23.

Suffixes -an-, -estr-.

The suffix "-an-" signifies a "member", an "inhabitant" of a country, town, etc., or a member of a party, society, religion, etc. "Euxropano", a European; "Londonano", a Londoner; "urbo", a town or city, "urbano", a citizen; "klubo", a club, "klubano", a member of a club. "Ano", a member.

"-estr-" denotes the "head" of a State, town, society, etc. "Regno", a State, "regnestro", a ruler of a State; "urbestro", the head of a town, a mayor; "lernejo", a school, "lernejestro", the princ.i.p.al or head master of a school; "imperio", an empire, "imperiestro", an emperor.