The Esperanto Teacher: A Simple Course for Non-Grammarians Part 15

marmoro : marble. uzo : use.

figuro : figure. okazo : occasion.

muro : wall. alfabeto : alphabet.

kanapo : sofa. divid- : divide (something).

arto : art. produkt- : produce.

viveco : liveliness. interne : inside.

Inter Rusujo kaj Francujo estas Germanujo. Ili dividis inter si dekdu pomojn. Inter la deka kaj dekunua horo matene. Inter la kolonoj staris marmoraj figuroj. Apud la muro inter la fenestroj staris kanapo. Longe ili parolis inter si. Cxe tiu cxi malsano unu horo povas decidi inter vivo kaj morto. En la intertempo inter la paroloj oni produktas artajn fajrojn.

Mi staras ekster la domo, kaj li estas interne. Li estas ekster la pordo. Nun ni estas ekster dangxero. Li logxas ekster la urbo. Starante ekstere, li povis vidi nur la eksteran flankon de nia domo. Li montris eksteren en la mallumon. Mi lasis lin ekstere. La ekstero de tiu cxi h.o.m.o estas pli bona, ol lia interno.

Li eliris el la urbo. Li estas jxus reveninta el la eksterlando. Kun eksterordinara viveco sxi elsaltis el la vagono. Sxi metis al sxi kronon el blankaj lilioj sur la harojn. Li faris uzon el la okazo. Tiuj cxi nestoj estas farataj tute el tero. Sxi estis la plej kuragxa el cxiuj. Jen vi elkreskis! Li eliris el la dormocxambro, kaj eniris en la mangxocxambron. La esperanta alfabeto konsistas el dudek ok literoj.

LESSON 31.

Sur. Super. Sub.

"Sur" means "on, upon" (touching). "Li sidas sur la kanapo", He is sitting on the sofa. Followed by the accusative (with "n") it means "on to", as "Sidigxu sur la kanapon", Sit down on the sofa. "Influi sur la karakteron", To have influence on the character.

"Super" means "over, above" (not touching). "Super la maro flugis la nuboj", Over the sea floated the clouds. Followed by the accusative it shows motion over and above a thing, as "Li jxetis sxtonon super la muron", He threw a stone over the wall.

"Sub" means "under, underneath". "La hundo kusxis sub la tablo", The dog lay under the table. With the accusative "sub" shows motion to and beneath, as "La hundo kuris sub la tablon", The dog ran under the table.

VOCABULARY.

aero : air. suprajxo : surface.

sono : sound. sxultro : shoulder.

benko : bench. ferdeko : deck.

kato : cat. balanc- : swing (something).

lito : bed. frap- : strike, slap.

frukto : fruit. influ- : have influence on.

genuo : knee. prem- : press.

muso : mouse. nagx- : swim.

muziko : music. forestanta : absent.

ponto : bridge. n.o.bla : n.o.ble (quality).

sofo : sofa. alta : high.

Mi sidas sur segxo kaj tenas la piedojn sur benketo. Li revenis kun kato sur la brako. Mi metis la manon sur la tablon. Li falis sur la genuojn.

Ne iru sur la ponton. Li jxetis sin malespere sur segxon. Li frapis lin sur la sxultron, kaj premis lin malsupren sur la sofon. Mi sidigis min sur la lokon de la forestanta hejtisto. La fruktoplantado devas influi n.o.blige sur tiujn, kiuj sia okupas je gxi.

Super la tero sin trovas aero. Liaj pensoj alte levigxis super la nubojn. Sxi ricevis la permeson sin levi super la suprajxon de la maro.

Ili povis sin levi sur la altajn montojn alte super la nubojn. Li staras supre sur la monto kaj rigardas malsupren sur la kampon. Sxi sidis sur la akvo kaj balancigxis supren kaj malsupren.

El sub la kanapo la muso kuris sub la liton, kaj nun gxi kuras sub la lito. Sxi ofte devis nagxi sub la akvon. Sub la sonoj de muziko ili dancis sur la ferdeko. Ekfloris sub sxia rigardo la blankaj lilioj. Sxi subigxis sub la akvon. Sxi suprennagxis cxe la subiro de la suno.

LESSON 32.

Tra. Trans. Preter.

"Tra" means "through", as "Tra la truo", Through the hole. "Tra la mondo", Through the world.

"Trans" means "at the other side, across", as "Li logxas trans la rivero", He lives on the other side of the river. With the accusative it means "to the other side", as "Li nagxis trans la riveron", He swam to the other side of (across) the river.

"Preter" means "past, by", or "beyond;" it conveys the idea of coming up from behind and pa.s.sing on in front, as "Mi pasis preter via frato", or "Mi preterpasis vian fraton", I pa.s.sed your brother. The difference between "tra", "trans", and "preter" is clearly shown by the sentence "Trapasinte la arbaron, li preterpasis la pregxejon kaj tiam transpasis la riveron per la ponto", Having pa.s.sed through the wood, he pa.s.sed by the church, and then pa.s.sed over the river by the bridge.

VOCABULARY.

kameno : hearth, fireside. momento : moment.

poto : pot. abato : abbot.

kaldrono : cauldron, kettle. penetr- : penetrate.

vaporo : steam, vapour. bol- : boil (as water boils).

hirundo : swallow. turn- : turn (a thing or oneself).

tunelo : tunnel. largxa : wide, broad.

oceano : ocean.

Li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallargxa pordo.

Sxi rigardis supren tra la mallume-blua akvo. Tra la palrugxa aero lumis la stelo de la vespero. La sonado de la sonoriloj trapenetras malsupren al sxi. Ili traglitas inter la brancxoj. Sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono; el la kaldrono, en kiu sin trovas (or "trovigxas") bolanta akvo, eliras vaporo; tra la fenestro, kiu sin trovas (or "trovigxas") apud la pordo, la vaporo iras sur la korton.

La hirundo flugis trans la riveron, cxar trans la rivero sin trovis (or "trovigxis") aliaj hirundoj. Ili povas flugi sur sxipoj trans la maron. "Kial Hanibalo iris trans la Alpojn? Cxar tiam la tunelo ne estis ankoraux preter." Estas neeble, ke ili estu transirintaj trans la oceanon. Cxio transturnigxis la fundo supren.

Ni pasis preter la stacio. En tiu cxi momento preteriras la abato.

Preterirante, mi demandis lin, cxu jam estas la dekdua horo. La muelilo ne povas mueli per akvo preterfluinta.

LESSON 33.

Antaux. Post.

"Antaux" means "before" (time), "Ni revenos antaux Mardo", We shall return before Tuesday, "in front of" (place), "Antaux la domo", Before the house. Before verbs "antaux ol" is used, as "Lavu vin, antaux ol mangxi", Wash (yourself) before eating.

"Post" means "after" (time), "behind" (place).

Care must be taken in using "antaux" and "post" to arrange the sentence so that there can be no doubt as to whether time or place is referred to. "He came before his father," in place or position, "i.e.", in front of his father, is "Li venis antaux sia patro", but if "before in time"

is meant, it must be "Li venis antaux ol lia patro" ("venis"). "Li venis post sia patro" means He came behind his father; if we mean "after his father came" we may use "kiam", and say "Li venis post, kiam lia patro venis".

To express "time past," "ago," "antaux" is used, as "Antaux tri tagoj", Three days ago. "Antaux longe", A long time ago. "Antaux nelonge", Not long ago.

To express "in" a time to come "post" is used, as I will come in three days, "Mi venos post tri tagoj". "Post nelonge", In a short time.

VOCABULARY.

pregxejo : church (place of vek- : waken (someone).

prayer). bala- : sweep.

ordo : order. rauxka : hoa.r.s.e.

ricxeco : wealth. avida : eager, greedy.

pasxo : step. ofte : often.

pagxo : page. publike : publicly.